• broken image
  • broken image
    Książka porusza problematykę dezinformacji, długofalowych sposobów jej zwalczania oraz strategii, metod i narzędzi wykorzystywanych w tym procesie. Publikacja jest osadzona w obszarze nauki o informacji, ale zakresem rozważań nawiązuje do pedagogiki, psychologii społecznej i informatyki.

     

    By oddać kompleksowy charakter zjawiska dezinformacji, na łamach książki omówiono modele rozpoznawania dezinformacji, metodyki weryfikacji informacji stosowane przez wybrane organizacje fact-checkingowe na świecie oraz narzędzia technologiczne wspomagające rozpoznawanie i weryfikację informacji. Poza doraźnymi sposobami walki z fake newsami (fact-checking) w książce przedstawiono także aspekty związane z długofalowymi działaniami edukacyjnymi. W tym celu zestawiono inicjatywy dotyczące edukacji informacyjnej w różnych krajach UE i scharakteryzowano wybrane inicjatywy edukacyjne wspierające walkę z dezinformacją w Polsce i na świecie. Zaproponowano także zestaw rekomendacji dla projektujących kursy e-learningowe związane z obroną przed dezinformacją.
  • Dlaczego napisaliśmy tę książkę?

    Z badań Naukowej Akademickiej Sieci Komputerowej – Państwowego Instytutu Badawczego wynika, że w 2019 r. ponad połowa polskich internautów zetknęła się w Internecie z manipulacją lub dezinformacją, a w przypadku 35% z nich miało to miejsce raz w tygodniu lub częściej. Aż 19% badanych wprost stwierdziło, że nie sprawdza wiarygodności internetowych informacji ani ich źródeł. Najczęstszym rodzajem dezinformacji, z jakim spotykali się Polacy, były fake news (29,9%). W dalszej kolejności wymieniane były trolling (15,6%), działania przez fałszywe konta, np. na portalach społecznościowych (14,9%) i zmanipulowane zdjęcia (8,3%). Najczęstszym źródłem występowania manipulacji i dezinformacji były portale informacyjne (wskazało je 46,1% badanych), strony o tematyce politycznej w serwisie Facebook (39,5%) oraz fora dyskusyjne (35,6%)*.

     

    Przystępując do pracy nad niniejszą publikacją, zadaliśmy sobie następujące pytania:

    • W jaki sposób można zdefiniować dezinformację?
    • Jak rozpoznawać dezinformację?
    • Jakie są związki dezinformacji ze zjawiskiem infodemii?
    • Jak przeciwdziałać dezinformacji?
    • Jaką rolę w walce z dezinformacją odgrywają fact-checking i edukacja medialna?
    • Jakie miejsce w działalności organizacji międzynarodowych zajmuje problematyka dezinformacji?
    • Czy w Unii Europejskiej przyjęto uniwersalny i spójny program walki z dezinformacją?
    • Czym jest odporność na dezinformację i w jaki sposób ją budować?

     

    * Bezpieczne wybory. Badanie opinii o (dez)informacji w sieci, red. M. Bochenek, R. Lange, Warszawa 2019, s. 10–11, 14, 18.

  • Autorzy

     

    Małgorzata Kowalska-Chrzanowska, profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, kierownik Katedry Badań Przestrzeni Informacyjnej w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Jej zainteresowania naukowe oscylują wokół takich zagadnień jak: jakość zasobów cyfrowych, otwarte modele współpracy i dystrybucji treści, nauko- i bibliometria, rozwój kompetencji cyfrowych, metodologia nauk humanistycznych i społecznych. Naj- ważniejsze publikacje: Technologiczne aspekty działalności bibliotek w pandemii COVID-19: nowe zadania – nowe usługi – nowy wizerunek, Warszawa 2022 (red.); Role of Social Networking Services for Scientists in Promoting Scientific Output on Example of Polish Representatives of Social Communication and Media Sciences, „Global Knowledge, Memory and Communication” 2020, vol. 69, iss. 8/9, pp. 717-736 (współaut.); Distribution of Data Elements and its relationship to the types of digital libraries, „Journal of Librarianship and Information Science” 2019, vol. 51, iss. 3, pp. 710-20 (współaut.); The Role of Visualization in Shaping and Exploration of Individual Information Space. Part 1, „Knowledge Organization” 2018, vol. 45, iss. 7, pp. 547-558 (współaut.); Wskaźniki altmetryczne – w kierunku nowego modelu oceny dorobku naukowego? Casus publikacji z zakresu bibliologii i informatologii. W: Diagnostyka w zarządzaniu informacją, red. R. Sapa, Kraków 2017, s. 263-284; Crowdsourcing internetowy – pozytywny wymiar partycypacji społecznej. Konteksty – istota – uwarunkowania (Warszawa 2015); Dygitalizacja zbiorów bibliotek polskich (Warszawa 2007).

     

     

    Przemysław Krysiński, doktor nauk społecznych w dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach, adiunkt w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się cyfrowymi usługami publicznymi, dezinformacją i fact-checkingiem, partycypacyjną rolą instytucji GLAM w kształtowaniu potencjału inteligentnych miast, zjawiskiem inkluzywności w bibliotekach oraz działaniami bibliotek podejmowanymi z myślą o osobach ze społeczności LGBTQ+. Współtwórca praktycznych kursów e-learningowych, mi.in. „Bibweb” (realizowany przez Fundację Bertelsmanna, Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie, Komisję Wydawnictw Elektronicznych SBP EBIB oraz Instytut INiB UMK) i „Login: biblioteka” (realizowany na potrzeby Programu Rozwoju Bibliotek, przy udziale Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz Fundacji Billa i Mellindy Gates). Autor wielu prac naukowych, w tym monografii pt. Smart city w przestrzeni informacyjnej, poświęconej rozwiązaniom smart wdrażanym w inteligentnych miastach w Polsce i poza jej granicami. Więcej informacji: www.krysinski.prac.umk.pl

     

     

    Natalia Pamuła, doktorka nauk społecznych w dyscyplinie nauki o komunikacji społecznej i mediach, adiunktka w Instytucie Badań Informacji i Komunikacji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Interesuje się wyszukiwaniem informacji w środowisku cyfrowym, otwartą nauką, grami i grywalizacją w edukacji informacyjnej, mediami społecznościowymi jako środowiskiem informacyjno-komunikacyjnym. Współtwórczyni praktycznych kursów e-learningowych, mi.in. „Bibweb” (realizowany przez Fundację Bertelsmanna, Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie, Komisję Wydawnictw Elektronicznych SBP EBIB oraz Instytut INiB UMK) i „Login: biblioteka” (realizowany na potrzeby Programu Rozwoju Bibliotek, przy udziale Fundacji Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego, Polsko-Amerykańskiej Fundacji Wolności oraz Fundacji Billa i Mellindy Gates). Autorka wielu prac naukowych, w tym monografii pt. Ukryty Internet jako przedmiot edukacji informacyjnej. Wieloletnia współpracowniczka The Directory of Open Access Journals.

  • Wydawnictwo UMK

     

    Publikacja została wydana nakładem Wydawnictwa Naukowego UMK, które jest jednym z największych wydawnictw uczelnianych w Polsce. Publikuje prawie 300 tytułów rocznie, w tym: monografie, rozprawy, podręczniki i czasopisma – z nauk humanistycznych, społeczno-ekonomicznych, matematyczno-przyrodniczych i medycznych. Od 2011 r. wydaje i dystrybuuje prestiżową serię „Monografie Fundacji na rzecz Nauki Polskiej”, a w 2013 r. uruchomiło platformę z otwartym dostępem do czasopism naukowych.

     

    Wydawnictwo publikuje rozprawy współczesnych badaczy nie tylko z polskich, ale i zagranicznych ośrodków naukowych. Współpracuje z takimi instytucjami, jak m.in.: Harvard University Press, Oxford University Press, Ministerstwo Kultury Rządu Hiszpanii, Uniwersytet Nawarski w Pampelunie, Uniwersytet Juliusza Maksymiliana w Würzburgu, Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej. Więcej informacji: www.wydawnictwo.umk.pl

  • Gdzie i jak kupić naszą książkę?

    1

    Wejdź na stronę wydawnictwa

    2

    Zamów i zapłać

    3

    Odbierz przesyłkę

  • Masz pytania? Chętnie odpowiemy!